قلعه تیس یا پرتغالیها یکی از بناهای مستحکم در جنوب سیستان و بلوچستان در سواحل نیلگون مکران است. این قلعه بر فراز تپهای مشرف به خلیج چابهار، در محدوده منطقه آزاد تجاری- صنعتی و یک کیلومتری روستا و بندر صیادی تیس واقع شده است.
قلعه تیس با ابعاد 26 در 54 متر در دوره سلجوقی ساخته و در دوره صفویه بازسازی شده است. پهنای ساختمان در بخش انتهای دماغهای که 500 متر از آبخور دریا فاصله دارد، واقع است.
شیوه ساخت بنای کنونی شبیه به کاروانسرای شاهعباسی بیستون ایجاد شده در زمان شاه سلیمان صفوی است.
در بخش شمال شرقی در ورودی اصلی قرار داشته و چهار گوشواره خلفی آن در پشت دیوارهای هشتی واقع شدهاند.
این بنای تاریخی دارای چهار برج نیمه مدور است که کاملاً دفاع از قلعه را ممکن ساخته و با 15 متر ارتفاع علاوه بر دیدبانی در مواقع طوفان بهعنوان چراغ دریایی عمل میکرده و وظیفه هدایت کشتیها را عهده دار بوده است.
ارتفاع تپهای که قلعه روی آن ساخته شده حدود 55 متر است.
رضا سلیمان نوری