به گزارش
چهاربهاران، ایران و پاکستان 5 سال پیش، اردیبهشت 93، توافق کردند میزان مبادلات تجاری خود را تا 5 میلیارد دلار بالا ببرند، راهی برای توسعه و به گواه تحلیل‌گران بهانه‌ای برای امن کردن مرز. مرز 900 کیلومتر ایران و پاکستان به گواه بسیاری ناپایدارترین مرز ایران به‌حساب می‌آید، گروه‌هایی شورشی-تروریستی همچون ارتش آزادی بخش بلوچستان، سرمچار، جیش‌العدل و انصال‌الفرقان خواب و خوارک را از دولت مرکزی پاکستان در ایالت بلوچستان این کشور گرفته‌اند و بارها از ضعف کنترل دولت استفاده می‌کنند و به مرزهای جنوب شرق ایران حمله می‌برند.
تقویت بازارچه‌های مرزی در توافق 5 سال پیش ایران و پاکستان تاکید و تایید شد تا راهی برای امن کردن مرز و تبدیل آن از تهدید به فرصت شود؛ علاوه‌بر آن پاکستان چشم به نفت، مواد فراوری شده معدنی و محصولات پتروشیمی ایران دارد و به‌گواه اقتصادی‌ها خواهان واردات از این دست محصولات به کشورش است، در مقابل ایران نیز در شرایط فعلی به‌شدت به دام تولیدی پاکستان نیازمند است.
بازارچه‌های مرزی مشترک دو طرف که در توافق 5 سال پیش بر آن‌ها تاکید شد هرچند در دوسه سال اخیر افزایش پیدا کردند اما به‌دلیل نبود و کمبود زیرساخت آنچنان عملیاتی نشد؛ کورش محمدی مدیرکل وقت بازارچه‌های مرزی سیستان و بلوچستان پیشتر گفته بود: در 5 سال گذشته تعداد بازارچه‌های مرزی رسمی و بین‌المللی دو طرف از تنها یک بازارچه میرجاوه به 5 بازارچه ریمدان در شهرستان چابهار، دوکوهک و جالق در شهرستان سراوان، پیشین در شهرستان سرباز و همان میرجاوه در شهرستان میرجاوه افزایش پیدا کرده است. درتلاشیم زیرساخت‌های بازارچه‌های توسعه پیدا کند تا بتوانیم میزان صادرات و واردات را افزایش دهیم.
از میان 5 بازارچه موجود، ریمدان به‌صرفه‌ترین گذرگاه و بازارچه مرزی به‌حساب می‌آید، ریمدان در 120 کیلومتری شرق چابهار، فاصله کوتاه‌تری تا مراکز تجاری-اقتصادی پاکستان دارد تا قلب تجارت پاکستان، کراچی حدود 700 کیلومتر و تا قطب آینده تجارت پاکستان، گوادر، حدود 89 کیلومتر؛ علاوه‌بر آن دسترسی ریمدان به مراکز تجاری پاکستان به گواه تاجران از نقاط امن ایالات بلوچستان پاکستان می‌گذرد.
پاکستان برای توسعه ریمدان جدی ست
مدیر بازارچه مرزی ریمدان می‌گوید: این بازارچه از سال 1387 در هیئت دولت تصویب شده و شروع به‌کار کرده است اما پس از توافق ایران و پاکستان، این بازارچه در سال 95 مورد تایید پاکستان قرار گرفته و بازارچه بین‌المللی رسمی شده است.
عبدالسلیم هوت می‌گوید: درسال‌های اولیه صرفا واردات دام از پاکستان از ریمدان صورت می‌گرفت، به مراتب درسال‌های اخیر پس از رسمی شدن و توسعه زیرساخت، صادرات غالب‌بر واردات شده است.
وی تصریح می‌کند: درسال 97، ما از این بازارچه علی‌رقم تمایل تجار دو طرف به واردات دام، به‌دلیل مشکلاتی که دولت پاکستان داشته وارداتی نداشتیم و صرفا تبادلات بازارچه صادرات بوده است؛ درسال 97 نیم میلیارد تومان صادرات از بازارچه صورت گرفته است.
وی با تشریح اقلام صادراتی می‌گوید: علاوه بر سوخت مرزنشینان، سیمان، قیر، میلگرد، کرینکر و مواد غذایی و دوغ محصولات صادراتی از ایران به پاکستان در ریمدان درسال گذشته بوده است که با 6724 کامیون از شهرهایی مانند بیرجند، یزد، اصفهان، شیراز و زاهدان به ریمدان آمده و صادر شده است. همچنین درصدهستیم امسال باتوجه به نیاز مبرم کشور واردات دام از ریمدان را از سر بگیریم.
مدیر بازارچه مرزی ریمدان تاکید می‌کند: صرفه اقتصادی ریمدان نسبت به بازارچه‌های دیگر فاصله کوتاه آن با مراکز تجاری پاکستان و پایین آمدن هزینه‌های حمل و نقل برای تجار است که ترجیح می‌دهند کار صادرات و واردات را از این مرز انجام دهند.
هوت ادامه می‌دهد: پاکستان به‌دلیل موقعیت امن و با صرفه ریمدان به‌شدت تمایل به توسعه آن دارد، از سال 95، زیرساخت‌هایی که پاکستان در آنطرف مرز مستقر کرده نشان از عزم جدی برای مبادلات است، تاسیسات و تجهیزاتی که پاکستان در بازارچه مرزی خود مستقر کرده بیشتر از ایران است و علاوه بر آن شرکت‌های برند مسافری و تجاری آن همچون الممتاز و جاویدکوچ در آنطرف مرز مستقر هستند.
وی می‌گوید: متاسفانه علی‌رقم تاکید تجار و پاکستان برای توسعه مبادلات، زیرساخت‌های طرف ایران مناسب و کافی نیست و بازارچه ریمدان 4 سال پس از بین‌المللی شدنش همچنان از نبود و کمبود زیرساخت‌های اولیه‌ای مانند شبکه آب، شبکه برق و جاده‌های دسترسی رنج می‌برد.
مدیربازارچه مرزی ریمدان خاطرنشان می‌کند: سال 95 یک و نیم میلیارد تومان صرف توسعه بازارچه شده است که مهم‌ترین اقدام آن دسترسی بازارچه به فیبرنوری و شبکه تلفن است تا کار صادرات و واردات سرعت گیرد، تا پیش از این صادرات از بازارچه به‌دلیل نبود تلفن به کندی پیش می‌رفت و نماینده گمرک به‌دلیل نبود اینترنت مجبور بود برای هر کامیون 120 کیلومتر از چابهار بیاید، کامیون را بازدید کند و دوباره برگردد و اسناد گمرکی را صادر و تایید کند.
یکی از تجار بازارچه ریمدان نیز می‌گوید: بعد از گذشت 4 سال همچنان نماینده نهادهایی که کار صادرات و واردات را انجام می‌دهند در ریمدان مستقر نیستند، تجار ایران و پاکستان به‌دلیل نزدیکی ریمدان به مراکز تجاری پاکستان به‌شدت علاقه‌مند به واردات مرکبات به‌ویژه انبه از این کشور هستند اما به‌دلیل مستقر نبودن نماینده حفظ نباتات نمی‌توانیم مرکبات وارد کنیم.
انور هوت می‌افزاید: مرکبات وارداتی ایران از پاکستان درحال حاضر از مرز پیشین وارد می‌شود که به‌دلیل فاصله زیادتر پیشین نسبت به ریمدان به مراکز تجاری پاکستان موجب بالارفتن چندین برابری قیمت برای مصرف‌کننده می‌شود.
این تاجر تصریح می‌کند: زیرساخت‌های دیگر بازارچه نیز وضع تعریفی ندارد؛ علی‌رقم آنکه با پیگیری تجار برق بازارچه وصل شده اما مرتبا شاهد سوختن ترانس و قطع برق بازارچه برای ساعت‌ها و روزها هستیم؛ علاوه‌بر آن بازارچه هنوز شبکه آب، پایانه باری و مسافری و حتی محوطهسازی مناسب ندارد.
هوت تاکید می‌کند: اصلی‌ترین مشکل بازارچه درحال حاضر جاده‌های خراب، فاقد شانه و باریک منتهی به آن است که موجب دل‌زدگی تجار می‌شود؛ کرایه متوسط ماشین‌ها از مرکز ایران 7 میلیون تومان است و چندین برابر بیشتر از حدمعول پای تجار می‌افتد و این درحالی است که پاکستان علی‌رقم محدودیت‌هایش به‌دلیل عزم راسخ برای توسعه مبادلات و امن کردن مرز جاده‌های منتهی به ریمدان را توسعه و تجهیز کرده است.
وی بابیان اینکه درحال حاضر 7 تاجر بومی در مرز مشغول تجارتند، خاطرنشان می‌کند: ما مرزنشینانِ بحران‌دیده از خشکسالی تنها امیدمان همین ریمدان است؛ 20 سال است در بلوچستان خشکسالی شده و کشاورزی و دام‌ها از بین رفته، دلخوشی ما تجارت و رونق در ریمدان است، مسولین لطفا به ریمدان برسند و فقط وعده و وعید ندهند.
سید امیرحسین عظیمی
